Tứ Đại Mỹ Nhân
Nếu bạn đã từng dạo bước qua các lối đi của một siêu thị Trung Quốc, bạn có thể thấy những chiếc hộp trang sức làm bằng thiếc được chế tác tinh xảo với hình của bốn phụ nữ Trung Quốc trên nắp hộp. Đây là “Tứ Đại Mỹ Nhân” của lịch sử Trung Hoa. Sau năm nghìn năm lịch sử, điều gì khiến bốn mỹ nhân này trở nên đặc biệt như vậy?
Có một thành ngữ Trung Quốc nói rằng có người phụ nữ xinh đẹp đến mức “làm cho cá lặn, chim sa, trăng mờ, hoa thẹn” (沈魚落雁,閉月羞花, chén yú luò yàn, bì yuè xiū huā). Câu nói này được lấy cảm hứng từ những người phụ nữ này.
Khi Tây Thi nhìn xuống hồ, những con cá bị lóa mắt đến nỗi chúng lặn xuống nước. Vương Chiêu Quân lộng lẫy đến nỗi chim chóc khi nhìn thấy nàng đều từ trên trời sa xuống. Trước mặt Dương Quý Phi, hoa thẹn thùng không dám nở. Và vẻ đẹp của Điêu Thuyền làm lu mờ cả mặt trăng.
Mặc dù ngoại hình không thể so sánh của họ đủ để khiến họ khác biệt với những người khác, nhưng điều thực sự tạo nên danh tiếng của họ là những vai trò quan trọng mà họ đóng trong lịch sử Trung Quốc. Xin giới thiệu họ theo thứ tự thời gian.
1. Tây Thi
Đại mỹ nhân đầu tiên là nàng Tây Thi, nàng sống vào khoảng thế kỷ thứ năm trước Công nguyên. Đây là một thời kỳ hỗn loạn trong lịch sử Trung Quốc khi thiên hạ bị chia rẽ, các vương quốc tranh giành và thôn tính lẫn nhau. Vua Phù Sai của nước Ngô vừa chinh phục nước Việt, cầm tù vua của nước này là Câu Tiễn. Để đánh bại Phù Sai và giành lại độc lập, vị vua Việt vừa bị phế truất cùng các cận thần – mưu sỹ của ông đã bày mưu nhằm xoa dịu và đánh lạc hướng Phù Sai. Và vũ khí bí mật mà họ đã chọn chính là nàng Tây Thi.
Xuất thân từ một thôn trang nhỏ, Tây Thi được chọn vào cung vua, nơi Câu Tiễn và các cận thần - mưu sỹ của ông đã đào tạo nàng. Trong ba năm, nàng đã học các nghi thức và múa hát. Khi đã được đào tạo xong, nàng được đem dâng cho Phù Sai, trở thành ái phi của nhà vua.
Với một mỹ nhân xinh đẹp như Tây Thi vua nước Ngô đã mất tập trung và Câu Tiễn đã nắm lấy cơ hội này. Sau 20 năm nhẫn nại chờ đợi, đau khổ và tủi nhục hết lần này đến lần khác, đã đến thời điểm thích hợp để Câu Tiễn ra tay. Ông đã đánh bại Phù Sai và giành lại độc lập cho nước Việt.
Và điều gì đã xảy ra với Tây Thi? Đó là một điều bí ẩn. Có những ý kiến rằng nàng bị giằng xé giữa tình yêu thực sự dành cho Phù Sai và lòng trung thành với quê hương - nước Việt, vì vậy nàng đã tự vẫn như một cách để kết thúc sứ mệnh của mình. Có những ý kiến khác rằng nàng đã bỏ trốn cùng với vị cận thần - cánh tay phải của vua Câu Tiễn là Phạm Lãi.
Cho dù nàng đã trải qua những năm tháng cuối đời như thế nào, thì trong hơn hai thiên niên kỷ kể từ đó, nàng vẫn được nhớ đến vì sự hy sinh của mình và là hiện thân của lòng yêu nước, lòng trung thành, lòng dũng cảm và lòng vị tha cao cả.
2. Vương Chiêu Quân
Bốn thế kỷ sau đó chúng ta được đến với Đại mỹ nhân Vương Chiêu Quân, nàng sinh ra vào khoảng năm 50 TCN, vào thời Tây Hán. Nàng lớn lên trong một gia đình quý tộc và ngay từ khi còn nhỏ nàng đã thông thạo các sách sử kinh điển và giỏi chơi đàn tỳ bà làm mê hoặc người nghe. Cùng với tài năng của mình, nàng lớn lên xinh đẹp tuyệt trần, vì vậy không có gì ngạc nhiên khi nàng được tuyển vào cung vua. Là một cung nữ, nàng có cơ hội trở thành một trong những phi tần của hoàng đế.
Thời bấy giờ khi chọn một phi tần mới, hoàng đế sẽ xem chân dung của các cung nữ trong hậu cung của mình. Tuy nhiên, vào thời điểm đó, những bức chân dung này được vẽ bởi những họa sĩ tham nhũng, những kẻ không ngại tô điểm cho bức tranh của một ứng cử viên nếu người ấy đút lót cho họ một khoản tiền hậu hĩnh.
Chiêu Quân đã từ chối hối lộ cho họa sĩ, khiến y vẽ một bức tranh xấu xí về nàng. Mặc dù sở hữu sắc đẹp tuyệt trần và tài năng xuất chúng nhưng nàng lại bị bỏ rơi và không bao giờ được diện kiến hoàng đế. Nàng chỉ có thể nhìn thấy vua từ xa và tiếp tục chờ đợi.
Trong khi đó, hoàng đế đang phải đấu tranh để duy trì một nền hòa bình mong manh với các bộ lạc du mục hùng mạnh ở phía bắc. Vào năm 33 TCN, thủ lĩnh (vua) Hung Nô tên là Hô Hàn Tà (Huhanye), đã đến thăm kinh đô nhà Hán. Để đáp lại những công trạng của vị này, hoàng đế đã ban tặng cho ông ta một cách hào phóng. Tuy nhiên, điều mà vị thủ lĩnh này thực sự muốn là cưới một công chúa nhà Hán - ông ta muốn trở thành con rể của hoàng gia. Một mặt, hoàng đế không muốn chia tay con gái yêu của mình, nhưng mặt khác, ông muốn làm hài lòng vị thủ lĩnh Hung Nô ghê gớm này và củng cố mối quan hệ của hai bên.
Bấy giờ một trong những mưu sỹ trung thành của hoàng đế dâng cho ông một mưu kế: cho một cung nữ đóng giả thành công chúa? Hoàng đế đồng ý, và cung nữ được chọn không ai khác chính là Chiêu Quân, người lúc đó chưa được hoàng đế biết đến.
Viên mưu sỹ đã đến gặp Chiêu Quân và hỏi nàng: Vì hòa bình của thiên hạ nàng có sẵn sàng kết hôn với thủ lĩnh Hung Nô và đến sống ở vùng thảo nguyên phương bắc giữa những người du mục không? Ban đầu nàng từ chối lời đề nghị khi nghĩ về cuộc sống đẹp đẽ của mình trong cung điện nhà Hán, nơi nàng có thể ở gần hoàng đế và có thể một ngày nào đó, ai có thể biết … Còn cuộc sống ở các thảo nguyên phương bắc thì vô cùng lạnh lẽo và khắc nghiệt. Và nàng sẽ phải sống trong những túp lều tạm bợ, chăm sóc đàn gia súc ngày này qua ngày khác, ở một vùng đất xa lạ, nói một thứ tiếng xa lạ, với những con người và phong tục khác mà nàng không biết và không bao giờ được gặp lại gia đình mình nữa…
Tuy nhiên, Chiêu Quân đã nghĩ về tất cả những người mà quyết định của nàng sẽ ảnh hưởng đến. Và nàng hiểu rằng một liên minh hôn nhân thành công sẽ có ý nghĩa đối với nhà Hán - chấm dứt chiến tranh, đau khổ và chết chóc trên chiến trường. Nàng thở dài, bình tâm lại và đồng ý.
Khi nàng chuẩn bị ra đi, hoàng đế đến thăm nàng. Nhà vua đã sửng sốt! Đứng trước mặt ông ta không phải là một cung nữ bình thường, mà là một mỹ nhân có vẻ đẹp tuyệt trần khiến trái tim ông ta rung động. Ông ấy đã yêu nàng ngay từ cái nhìn đầu tiên.
Hoàng đế muốn giữ Chiêu Quân lại cho mình, nhưng làm thế nào ông ta có thể thất hứa với thủ lĩnh Hung Nô? Với trái tim nặng trĩu, hoàng đế đã phải chôn vùi mọi ý nghĩ về việc giữ nàng ở lại. Còn thủ lĩnh Hung Nô thì rất vui mừng vì hoàng đế đã ban cho ông ta mỹ nữ tuyệt vời nhất mà ông ta từng thấy. Sáng sớm hôm sau, những người du mục rời cung điện cùng với vương hậu mới của họ. Chiêu Quân ngoái đầu lại lần cuối để nhìn hoàng đế và cung điện đang lùi dần, một hình ảnh đã được ghi lại trong các tác phẩm nghệ thuật kể từ đó.
Sau khi đến thảo nguyên, Chiêu Quân đã thích nghi với lối sống của những người du mục và trở thành vương hậu được yêu mến của họ. Tuy nhiên, nàng không bao giờ quên quê hương của mình và luôn nhắc nhở vua Hung Nô và các thủ lĩnh khác duy trì quan hệ hòa bình. Nàng ở lại với họ cho đến cuối đời, ngay cả sau khi chồng nàng qua đời, nhờ có nàng đã không xảy ra cuộc chiến nào giữa những người Hung Nô du mục và người Hán trong suốt một thời gian đáng ghi nhớ - hơn sáu mươi năm.
Câu chuyện của nàng đã được miêu tả một cách sống động trong vở vũ kịch ngắn vào năm 2022 của Shen Yun - Câu chuyện về Vương Chiêu Quân.
3. Điêu Thuyền
Chia tay với nhà Tây Hán, chúng ta đến với những ngày suy tàn của nhà Đông Hán, vào thế kỷ thứ hai CN, nơi chúng ta gặp Đại mỹ nhân thứ ba - Điêu Thuyền. Nàng là một phần của mỹ nhân kế liên hoàn nhằm lật đổ một bạo chúa tàn ác. Đây là một câu chuyện được ghi lại trong tiểu thuyết kinh điển Tam Quốc Diễn Nghĩa.
Câu chuyện bắt đầu khi hoàng đế qua đời và con trai còn nhỏ của ông được đưa lên ngôi. Một lãnh chúa (thứ sử) chuyên quyền tên là Đổng Trác lợi dụng sự yếu đuối của vị hoàng đế trẻ tuổi để soán quyền khống chế triều đình, nuôi dưỡng khát vọng cướp ngôi nhà Hán. Đổng Trác tàn bạo và khát máu, xử tử bất kỳ viên quan nào dám cản đường của hắn.
Đổng Trác được hỗ trợ và bảo vệ bởi con nuôi của mình - một viên tướng cao lớn, bảnh bao và đáng sợ tên là Lã Bố.
Khi đế chế đang trên bờ vực sụp đổ, quan Tư đồ là Vương Doãn vô cùng lo âu và tập trung tâm trí để tìm ra mưu kế. Con gái nuôi của ông, Điêu Thuyền vô cùng xinh đẹp đã cảm nhận được sự đau khổ của ông và hỏi ông liệu nàng có thể làm gì để giúp cha nuôi.
Vương Doãn đột nhiên được truyền cảm hứng. Ông nghĩ ra một mưu kế - kế này rất khó khăn và nguy hiểm, đặc biệt là đối với con gái nuôi xinh đẹp và ngây thơ Điêu Thuyền của ông.
Tư đồ Vương Doãn đã tạo ra xung đột giữa tên gian thần tàn bạo và con nuôi của hắn bằng cách vờ gả Điêu Thuyền trước với Lã Bố, sau đó lại dâng nàng cho Đổng Trác. Điêu Thuyền sau đó đến với Lã Bố, than thở là nàng rất đau khổ, rằng nàng thuộc về hắn và Đổng Trác đã ép nàng làm thiếp!
Lã Bố đã hận Đổng Trác còn Đổng Trác lại cho rằng Lã Bố đang ve vãn thiếp yêu của y. Trong cơn thịnh nộ, Lã Bố giết chết Đổng Trác và trốn khỏi cung điện. Sứ mệnh đã hoàn thành.
Hành động của Điêu Thuyền là đại diện thực sự của “nghĩa” (義), là thuật ngữ kết hợp các giá trị của trung, hiếu, tín và công lý. “Nghĩa” là chủ đề chính của tiểu thuyết Tam Quốc Diễn Nghĩa.
Câu chuyện của Điêu Thuyền đã được mô tả trong vở vũ kịch Mỹ Nhân Kế năm 2020 của Shen Yun cũng như vở opera tên là The Stratagem của Shen Yun.
4. Dương Quý Phi
Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng là câu chuyện về Dương Quý Phi, một câu chuyện tình từ thế kỷ thứ tám, trong thời kỳ đỉnh cao của triều đại nhà Đường.
Hoàng đế Đường Huyền Tông say mê vẻ đẹp của nàng và nàng nhanh chóng trở thành phi tần được sủng bái của ông. Hoàng đế ban cho nàng Dương tước hiệu của hoàng gia và nhiều châu báu, ban cho cuộc sống của nàng đầy những huy hoàng. Chẳng bao lâu sau, hoàng đế dành cả thời gian để quấn quít với nàng Dương và ông đắm chìm trong những thứ êm dịu hơn trong cuộc sống.
Nhưng trong khi họ đang ăn và khiêu vũ, rắc rối đang rình rập bên ngoài cung điện. Các thủ lĩnh của các phe phái quân sự đang giành quyền lực và lên kế hoạch nổi loạn, trong khi các quan chức tham nhũng hối lộ các thành viên gia tộc của quý phi để trục lợi.
Tuy nhiên, hoàng đế tiếp tục bỏ bê công việc quốc gia vì tình. Các mưu sỹ của ông hết lần này đến lần khác phản biện và tư vấn cho ông, nhưng ông đã phớt lờ họ. Cuối cùng khi những kẻ nổi loạn đột nhập vào cung điện thì hoàng đế và các thuộc hạ của ông buộc phải bỏ chạy.
Khi thoát khỏi vòng nguy hiểm, một số cận thần và thị vệ của hoàng đế đã từ chối tiếp tục phục tùng. Họ cho rằng Dương quí phi phải chịu trách nhiệm vì đã làm mê hoặc hoàng đế, khiến ông bỏ bễ trách nhiệm của mình và khiến cho nhà Đường suy sụp. Họ tuyên bố sẽ không bảo vệ triều đình nhà Đường trừ phi Dương quí phi bị trừng phạt - bằng cách tự kết liễu đời mình. Thấy không còn cách nào giải quyết tình hình, hoàng đế đã đau lòng chấp thuận.
Câu chuyện về Đại mỹ nhân thứ tư này đã được miêu tả trong vở vũ kịch năm 2023 của Shen Yun Đường Hoàng đế và nàng Dương.
* * *
Vì vậy, lần tới khi bạn đến một siêu thị Trung Quốc, hãy xem bạn có thể phát hiện và nhận diện được Tứ Đại mỹ nhân không: đó có phải là Tây Thi đang hái hoa sen trên hồ nước không? Chiêu Quân với đàn tỳ bà và áo choàng tía? Dương Quí phi trong chiếc mũ đội đầu cầu kỳ và trang phục thời Đường màu vàng kim? Còn Điêu Thuyền với đôi mắt đẫm lệ và tay cầm nén nhang?
Để hiểu họ xuất sắc như thế nào, bạn có thể suy ngẫm về điều này - ai trong số những người ngày nay - nam hay nữ - sẽ được ghi nhớ sau hai nghìn năm nữa?